Автор произведения не дала названия своей рукописи (тетрадям), но при выборе названия для их издания большое значение имело неоднократное повторение Евфросинией Антоновной Керсновской выражения: «Человек стоит ровно столько, сколько стоит его слово», произнесенного ею в ситуациях, когда надо было сделать нелегкий выбор, чтобы сохранить свое достоинство в системе, созданной для того, чтобы его унизить или вовсе растоптать.
В качестве примера здесь приводится цитата из тетради 9, переведенная (порой в сокращеном виде) на несколько европейских языков:

(1952 год, октябрь. День освобождения из Норильского лагеря.)

Сокращенный перевод на английский язык

I decided once and for all that I’d never ask myself the question, «What would be advantageous for me?» or weigh up all the pros and cons when I needed to make a decision, but that I’d simply ask myself, ‘Would I be ashamed before my father’s memory?» and then act as my conscience dictated. After all, life is a series of temptations. Give way once and you’ll say farewell to your spiritual equilibrium and be as pathetic as a crushed worm. No, such a fate was not for me.; I was a person! So, what should this person do when asked to sign a «pledge» that I’d break off all relations with those who remained in captivity, and in addition that I’d forget everything that was there, everything I’d seen and experienced, and that I’d never divulge anything to anyone about the camps? Having acquainted myself with the contents of this document, I indignantly refused to sign it.
«But the signature is just a formality…»
«A signature is a word, given by a person! And a person is worth exactly as much as his word.»

Перевела Дебора Хофман

Сокращенный перевод на немецкий язык

…ein für allemal hatte ich mich entschieden, mir nie die Frage zu stellen: «Was nützt mir?» und nicht alle «für» und «wider» abzuwägen, wenn eine Entscheidung zu fällen war, sondern mich einfach zu fragen: «Würde ich mich nicht schämen vor der Erinnerung an den Vater?» – und dann so zu handeln, wie es die Ehre gebietet! Ist doch das gesamte Leben eine Kette von Versuchungen: Gibst Du einmal nach – dann für immer ade, seelisches Gleichgewicht! Kläglich wirst Du sein, wie ein zerquetschter Wurm. Nein! Ein derartiges Schicksal will ich nicht: Ich bin ein Mensch! Wie aber soll sich dieser Mensch verhalten, wenn man von ihm verlangt, die «Verpflichtung» zu unterschreiben, daß ich alle Beziehungen zu jenen abbreche, die in Unfreiheit geblieben sind, und daß ich darüber hinaus verspreche, alles zu vergessen, was dort geschehen ist, was ich dort gesehen und erlebt habe, und niemandem jemals etwas über das Lager ausplaudern werde!
Nachdem ich den Inhalt dieses Dokuments zur Kenntnis genommen hatte, lehnte ich voller Empörung ab, es zu unterschreiben.
– Aber diese Unterschrift ist eine bloße Formalität…
– Die Unterschrift ist ein Wort, das ein Mensch gegeben hat! Und ein Mensch ist genau so viel wert, wie sein Wort wert ist.

Перевела Франциска Тун-Хоенштайн

Перевод на французский язык

Octobre 1952. Jour de sa libération du camp de Norilsk.

 ...J'avais décidé une bonne fois pour toutes de ne jamais me poser la question : « Qu'est-ce qui m'arrange ? », de ne jamais peser les « pour » et les « contre » quand je devais prendre une décision, mais simplement de me demander : «N'aurais-je pas honte devant la mémoire de mon père ? », et de faire ce que me dictait l'honneur. Est-ce de la bêtise ? Du donquichottisme ? Peut-être. Mais cela me redonnait des forces et forgeait ma volonté. Je ne connaissais pas de doutes, d'hésitations, de regrets – en un mot, tout ce qui ronge le cœur et détraque les nerfs.

Pourquoi est-ce que je reviens encore, pour la énième fois, sur cette considération? Mais c'est très simple ! La vie entière n'est qu'une série de tentations. Si l'on cède une seule fois, on peut dire adieu pour toujours à son équilibre intérieur. Et l'on devient aussi lamentable qu'un ver de terre écrasé. Non ! Je ne veux pas d'un tel destin... Je suis un être humain !

 Et comment doit se conduire un être humain quand on lui propose de signer « l'engagement » de rompre toutes relations avec ceux qui restent en détention, et en plus, de promettre d'oublier tout ce qui s'est passé là-bas, tout ce qu'il y a vu et vécu, et de ne jamais parler du camp à personne ?

Ayant pris connaissance de ce document, j'ai refusé avec indignation de le signer.

– J'ai rencontré en détention beaucoup de gens bien et dignes de respect. Certains sont encore là-bas. Je garde d'eux un excellent souvenir, et je serais heureuse de leur être utile. Quant à oublier ce que j'ai vu et vécu là-bas, c'est absolument impossible ! Quand bien même je vivrais encore cent ans !

– Mais cette signature n'est qu'une simple formalité !

– Une signature, c'est la parole donnée par quelqu'un. Et un homme vaut ce que vaut sa parole. Je ne peux pas m'estimer à si bas prix !

Перевела Софи Бенеш

Перевод на румынский язык

…dacă eu pentru totdeauna m-am decis ca niciodată să nu-mi pun întrebarea: „Ce-mi convine mie?”. Şi să nu compar factorii „pro” şi „contra”, atunci cînd trebuie să iau o decizie. Eu pur şi simplu mă întreb: „Oare nu-mi va fi ruşine în faţa memoriei tatălui meu?”. Şi procedez aşa cum îmi dicteză onoarea.
Viaţa întreagă este doar un lanţ de ademeneli: cedează o singură dată – şi adio pe veci echilibrului sufletesc.
Nu! O asemenea soartă nu-i pentru mine: eu sunt Om!
Şi atunci cum trebuie să procedeze acest om, atunci cînd i se propune să iscălească „obligaţia” de a rupe toate relaţiile cu cei rămaşi în sclavie şi pe deasupra – să uite totul ce s-a întîmplat acolo; tot ce am văzut şi retrăit şi nici o dată nimănui să nu divulg nimic despre lagăr.
După ce am făcut cunoştinţă cu acest document m-am indignat şi am refuzat să-mi pun iscălitura pe el.
– Dar iscălitura aceasta este o pură formalitate.
– Iscălitura este cuvîntul de onoare a omului. Şi omul valorează atît cît şi cuvîntul său. Eu nu pot să-mi pun un preţ atît de jos!

Перевел Аурэл Маринчук

Перевод на греческий язык

Μέσα απ΄ το κατώφλι της φυλακής στην ελευθερία.
Παρ΄ ολίγο να συμβεί το κακό.
Τι να γίνει, μια για πάντα εγώ αποφάσισα να μην θέτω τον εαυτό μου το ερώτημα: «Τί με συμφέρει;» και να μη ζυγίζω τα «υπέρ» και τα «κατά» όταν καλούμε να λάβω αποφάσεις, αλλά απλά να ρωτήσω τον εαυτό μου: «Δεν θα αισθάνομαι ντροπή απέναντι στη μνήμη του πατέρα μου;» - και να πράττω όπως μου υπαγορεύει η συνείδησή μου. Βλακεία; Δονκιχωτισμός; Ίσως. Αυτό, όμως, μου προσέδιδε δύναμη και ατσάλωνε τη θέλησή μου: Δεν αντιμετώπιζα αμφιβολίες, κλυδωνισμούς, λύπη, απογοήτευση, με δυο λόγια το οτιδήποτε μπορεί να ραΐσει την ψυχή του ανθρώπου και να του κλονίσει τα νεύρα.
Για ποιό λόγο επιστρέφω, για πολλοστή φορά, σ’ αυτή τη σκέψη; Πολύ απλά, επειδή ολόκληρη η ζωή αποτελεί μία αλυσίδα πειρασμών. Εάν υποχωρήσεις μία φορά, αποχωρίζεσαι για πάντα την ψυχική σου ισορροπία. Και θα είσαι κακομοίρης, ένα πατημένο σκουλήκι. Όχι!
Δε χρειάζομαι τέτοια τύχη. Είμαι άνθρωπος εγώ!
Έτσι θα πρέπει να πράξει και ο οποιοσδήποτε, όταν του προτείνεται να υπογράψει «δήλωση» ότι διακόπτει οποιεσδήποτε σχέσεις με αυτούς που έμειναν πίσω από τα σίδερα και, επιπλέον, ότι υπόσχεται πως θα ξεχάσει ό,τι συνέβη εκεί, όλα όσα είδε, όλα όσα υπέμεινε, όλα όσα έζησε και ότι ποτέ σε κανέναν δεν θα φανερώσει τίποτα για το στρατόπεδο συγκέντρωσης!
Όταν διάβασα το περιεχόμενο της δήλωσης αρνήθηκα με αγανάκτηση να την υπογράψω.
Στη φυλακή γνώρισα πολλούς καλούς, αξιόλογους ανθρώπους. Κάποιοι έμειναν ακόμη εκεί. Θα φυλάξω βαθειά μέσα μου τις καλύτερες μνήμες γι΄ αυτούς και θα είμαι ευτυχής να τους φανώ χρήσιμη. Το να ξεχάσω όλα όσα είδα και έζησα εκεί, αυτό είναι αδύνατο. Ακόμη και αν ζήσω άλλα εκατό χρόνια.!
– Μα αυτή η υπογραφή είναι απλά για τους τύπους…
– Η υπογραφή είναι ο λόγος του ανθρώπου! Και ο άνθρωπος αξίζει τόσο, όσο αξίζει και ο λόγος του. Δεν μπορώ να κοστολογήσω τον εαυτό μου τόσο λίγο, να πέσω τόσο χαμηλά.
Και με γύρισαν πίσω. Όχι, όμως, για πολύ.
– Κερσνόφσκαγια! Στην έξοδο! Με τα πράγματά σου!
Και να, πέρασα και το φυλάκιο του σκοπού. Σκυθρωπή, κρύα μέρα, ή, σωστότερα, σούρουπο. Το τσουχτερό παγωμένο χιόνι μετατρεπόταν σε χιονοστρόβιλους. Γύρω-γύρω υπόλευκη καταχνιά. Δεν έστρεψα το βλέμμα μου στην έβδομη ζώνη του στρατοπέδου, ούτως ή άλλως ήξερα ότι και το φυλάκιο του φρουρού, και η πύλη και οι σειρές των παράγκων βυθίζονται στη χιονισμένη καταχνιά. Στον ορίζονταν επίσης δε φαίνεται τίποτα, παρά μόνο ο ανεμοστρόβιλος από γκρίζο χιόνι. Κάπου πίσω από αυτή την ασπρειδερή κουρτίνα με περίμενε μία ξένη πόλη, το Νορίλσκ.
Όμως κανείς δε με περίμενε σε αυτή την πόλη.

Перевела Теодора Яницкая

Перевод на итальянский язык

Eppure per poco non andт tutto a monte. Che farci? Una volta per tutte avevo stabilito di non chiedermi mai: che cosa mi conviene?, e di non soppesare tutti i prт e i contro, quando bisognava prendere una decisio¬ne, ma domandarmi semplicemente: non mi vergognerт davanti alla memoria di mio padre?, e poi agire di conseguenza.
Stupiditа? Donchisciottismo? Forse. Ma ciт mi dava forza e temprava la mia volontа: non avevo dubbi, esitazioni, rimpianti: in una parola, tutto ciт che rode l'anima e scuote i nervi.
Perchй torno ancora, per l'ennesima volta, a queste considerazioni? Ma и molto semplice! Perchй la vita и una catena di tentazioni: basta cedere una volta, e addio per sempre equilibrio intcriore!
E sarai misero come un verme schiacciato. No! Un destino del genere non fa per me: io sono un essere umano!
E dunque come doveva agire questo essere umano, quando gli propo¬nevano di firmare che si «impegnava» a troncare ogni rapporto con le persone rimaste nel lager; e inoltre pretendevano che promettesse di dimenticare tutto quel che vi era accaduto, che vi aveva visto e vissuto, e di non divulgare mai nessuna informazione in proposito? Presa cono¬scenza del contenuto di quel documento, rifiutai indignata di firmarlo.
«In prigionia ho incontrato molte brave persone, degne di tutto il mio rispetto. Alcune sono ancora lа. Io ne conservo un buon ricordo e sarт lieta di esser loro utile. Quanto a dimenticare quel che vi ho visto e vis¬suto, и assolutamente impossibile! Anche se vivessi altri cent'anni!»
«Ma questa firma и una semplice formalitа...»
«Una firma equivale a una parola data! E un uomo vale esattamente quanto la sua parola. Io non posso valutarmi cosм poco!»
E mi ricondussero indietro. Ma non per molto.
«Kersnovskaja! All'uscita! Con la roba!»
Ed eccomi ormai oltre il posto di guardia. Una giornata fosca e fredda. Il crepuscolo. Una pungente neve gelata vola rasoterra. Intorno, una foschia biancastra. Non mi voltai a guardare la sezione di lager numero 7, tanto sapevo che sia il posto di guardia, sia il portone e le file di barac¬che erano immersi nella foschia di neve. Anche davanti a me non vede¬vo nient'altro che turbini di neve grigiastra. Da qualche parte dietro quella cortina bianchiccia mi aspettava una cittа estranea, Noril'sk.
Ma in quella cittа non mi aspettava nessuno...

Перевела Эммануэла Гверчетти


Переводы публикуются с любезного разрешения  переводчиков.